تعهد عدم افشای اطلاعات راهکاری برای حفاظت از اسرار تجاری و ایده های استارتاپی
در بحث حقوق استارتاپ ها و شرکت های تجاری موارد متعددی وجود دارد که باید اسرار تجاری و اطلاعات محرمانه شرکت با اشخاص دیگر به اشتراک گذاشته شود. برای اینکه مالک اطلاعات بتواند با خیال راحت این کار را انجام دهد نیاز به راهکاری است تا گیرنده اطلاعات به محرمانگی اطلاعاتی که دریافت می کند ملزم شود. آن را منتشر ننموده یا به نفع خود یا دیگری استفاده نکند.
در مقاله “لزوم حفظ اسرار و مجازات افشای اسرار در قوانین ایران” توضیح داده شد که قانونگذار برخی مشاغلی که به واسطه شغل خود، محرم اسرار تجاری دیگران شده اند را ملزم به حفظ اسرار و اطلاعات محرمانه اشخاص کرده است . بعد از چند سالی که به عنوان مشاوره حقوقی استارتاپ فعالیت کردم به نظر من بهترین روشی که با استفاده از آن می توان اشخاص را ملزم به حفظ اسرار تجاری و رعایت محرمانگی اطلاعات نمود استفاده از قرارداد NDA می باشد. در این نوشته به صورت مختصر قرارداد NDA معرفی می شود.
کاربرد قرارداد NDA الزام افراد به حفظ اسرار تجاری و اطلاعات محرمانه است. این قرارداد با اسامی دیگری نظیر تعهد به عدم افشای اطلاعات (Non-Disclosure Agreement) به صورت مخفف NDA ، قرارداد محرمانگی(Confidentiality Agreement) تعهد به منع افشا اطلاعات یا پیمان منع افشای اطلاعات نیز شناخته می شود. با استفاده از این قرارداد افراد متعهد می شوند تا اطلاعات مشخصی را به عنوان اسرار تجاری یا اطلاعات محرمانه کسب و کار، مخفی نگه دارند. مانع افشا آن شوند. در صورت نقض تعهد و افشای آن اطلاعات، خسارت مالک اطلاعات را جبران نمایند.
کاربرد تعهد به عدم افشای اطلاعات (NDA)
تعهد به عدم افشای اطلاعات (NDA) در بسیاری از کسب و کارها علی الخصوص استارتاپ ها رایج است زیرا راهکاری مطمئن برای محافظت از اسرار تجاری و سایر اطلاعات محرمانه ای است که مالک اطلاعات می خواهید آن اطلاعات در اختیار اشخاص ثالث قرار نگیرد. لیست این اطلاعات نامحدود است. در حقیقت هر گونه دانشی که بین طرفین مبادله می شود می تواند محرمانه قلمداد شود. اطلاعاتی که معمولا توسط NDA محافظت می شود شامل ایده های استارتاپی ، طرح کسب و کار، طرح محصول جدید ، اطلاعات مشتری، برنامه های بازاریابی، روشهای فروش، فرایند منحصر به فرد تولید، و اطلاعاتی نظیر آن می باشد . این موارد نمونه ای از اطلاعاتی است که می تواند در قرارداد محرمانگی اطلاعات قید شود ولی هر شرکتی بسته به نوع کسب و کار خود می تواند اطلاعات دیگری را به این لیست اضافه نماید.
تعهد به عدم افشای اطلاعات چیست ؟
پیمان نامه تعهد به عدم افشای اطلاعات(NDA) یا قراراد محرمانگی یک رابطه قراردادی الزام آور است بین فردی که دارای نوعی اسرار تجاری است(مالک اطلاعات) و فردی که به واسطه شغل خود آن اطلاعات را در اختیار می گیرد(گیرنده اطلاعات). بر اساس این رابطه قراردادی گیرنده اطلاعات ملزم می شود از اطلاعاتی که توسط مالک اطلاعات دریافت کرده است محافظت نموده و در غیر از مواردی که مورد توافق مالک اطلاعات است استفاده نکرده یا برای اشخاص ثالث فاش نسازد.
تعهد به عدم افشای اطلاعات : یک طرفه و دو طرفه
این تعهد به صورت یک طرفه یا دو طرفه منعقد می شود. زمانی که در رابطه کاری، یک طرف فقط گیرنده اطلاعات است قرارداد به صورت یک طرفه منعقد می شود. در این حالت یک طرف اطلاعات را در اختیار طرف دیگر قرار می دهد، بدون آنکه خود اطلاعات محرمانه ای از طرف دیگر دریافت نماید. ولی اگر هر کدام از طرفین رابطه، هم اطلاعات محرمانه طرف مقابل را دریافت نمایند هم اطلاعات محرمانه خود را در اختیار طرف دیگر قرار دهند، در اینصورت قرارداد محرمانگی به صورت دو طرفه بسته می شود و هر دو طرف تعهد می نماید که اطلاعات طرف دیگر را افشا ننمایند.
عناصر کلیدی پیمان عدم افشای اطلاعات
- تعیین طرفین قرارداد و یک طرفه یا دوطرفه بودن آن
- تعیین اطلاعاتی که محرمانه محسوب می شود
- محدوده محرمانگی اطلاعات توسط طرف گیرنده اطلاعات
- موارد معافیت گیرنده اطلاعات
- مدت پیمان منع افشای اطلاعات
تعیین طرفین قرارداد محرمانگی
در این بخش مشخص می شود کدام طرف مالک اطلاعات است و کدام طرف به عنوان گیرنده اطلاعات محسوب می شود. گاهی گیرنده اطلاعات می تواند این اطلاعات را در اختیار کارمندان ، مشاوران ، پیمانکاران و دیگر اشخاصی که در این قرارداد نامی از آنها برده نشده است نیز قرار دهد. در این صورت باید شرایط افرادی که اطلاعات در اختیار آنها قرار می گیرد و حدود مسئولیت آنها نیز مشخص شود.
تعیین اطلاعاتی که محرمانه محسوب می شود
این بخش از قرارداد عدم افشای اطلاعات، شامل تعریف اطلاعات محرمانه و دسته بندی مربوط به آن می باشد. در این قسمت مشخص می شود در ارتباطات طرفین ، چه اطلاعاتی محرمانه است و این اطلاعات محرمانه به چه صورت در اختیار گیرنده اطلاعات قرار می گیرد. گاهی توافق می شود فقط اطلاعات مکتوب به صورت محرمانه قلمداد شود. گاهی هر نوع اطلاعات کتبی و شفاهی و حتی صورتجلسات برگزار شده بین طرفین جز اطلاعات محرمانه محسوب شده و طرفین ملزم به عدم افشای این اطلاعات می باشند.
محدوده محرمانگی اطلاعات توسط طرف دریافت کننده تا کجاست ؟
در قرارداد باید مشخص باشد گیرنده اطلاعات ، این اطلاعات را برای چه منظوری می تواند استفاده نماید. به عنوان مثال زمانی که گیرنده اطلاعات لیست مشتریان مالک اطلاعات را به منظور برگزاری نظرسنجی دریافت می کند، آیا می تواند یک نظر سنجی هم برای خود برگزار کند ؟
موارد معافیت گیرنده اطلاعات
در قرارداد محرمانگی باید مشخص شود در چه صورتی تعهد گیرنده اطلاعات از بین می رود. به بیان دیگر در چه صورتی وصف محرمانگی اطلاعات سلب می شود. به عنوان مثال زمانی که مالکیت اطلاعات به گیرنده اطلاعات منتقل می شود دیگر مالک اطلاعات به استناد قرارداد محرمانگی نمی تواند گیرنده اطلاعات را مورد تعقیب قرار دهد.
مدت پیمان عدم افشای اطلاعات
در تعهد به عدم افشا اطلاعات باید مشخص شود متعهد تا چه زمانی ملزم به حفظ محرمانگی اطلاعات دریافت شده می باشد. به صورت معمول این مدت بین ۲ تا ۵ سال است ولی بسته به اطلاعاتی که در اختیار گیرنده اطلاعات قرار می گیرد ممکن است مدت کمتری یا بیشتری در قرارداد مشخص شود.
در آخر ذکر این نکته ضروری است که تعهد به عدم افشای اطلاعات می تواند راهکار مطلوبی برای حفظ اطلاعات باشد ولی مالک اطلاعات نیز باید تمهیدات لازم را برای حفظ اطلاعات محرمانه و اسرار تجاری خود بخرج دهد. تا بتواند از حمایتهای قانونی لازم برای پیگیری متخلف استفاده نماید زیرا زمانی که در اثر تقصیر مالک اطلاعات ، اسرار تجاری وی فاش شود دیگر نمی تواند به استناد قرارداد محرمانگی دریافت کننده اطلاعات را مقصر شناخت.
در صورتی که شما می خواهید یک قرارداد محرمانگی یا تعهد به عدم افشای اطلاعات متناسب با نیازهای حقوقی استارتاپ یا کسب و کار خود تنظیم نماید پیشنهاد می شود از خدمات مشاوره حقوقی استارتاپ استفاده نماید.
